بررسی عوارض ژئومورفولوژی حوضه آبریز الیاتو و تاثیر آن بر فرسایش منطقه

تخریب و فرسایش توسط عوامل مختلف وحمل رسوبات با جریان آب موجب خروج بیشتر خاک از حوضه می گردد که ضمن کاهش سطوح زمین های کشاورزی با انتقال کلوئیدها و املاح توان خاک، میزان محصول دهی کاهش یافته و این پدیده منجر به مهاجرت روستاییان و پرکردن دریاچه پشت سد فریمان می شود. حوضه آبریز الیاتو در بخش قلندر آباد و جنوب شهرستان فریمان از توابع استان خراسان رضوی قرار دارد که از شمال به دشت فریمان و از جنوب حوضه آبریز باغ عباس از شرق به حوضه اره کمر و از غرب به حوضه آبریزناری محدود می شود. دراین تحقیق از روش استقرایی با بهره گیری از روشهای میدانی وکتابخانه ای ،گزارشات ،آمارنامه ها، سایت های اینترنتی ونرم افزارهای لازم ونقشه های جغرافیایی توامان استفاده شده است. حوضه آبریز الیاتو از نظر تقسیم بندی های ژئومورفولوژیکی و با توجه به اشکال ناهمواریها، توپوگرافی در واحد کوهستان قرار می گیرد.مهمترین عواملی که در شکل گیری مورفولوژیکی فعلی منطقه موثر بوده اند را می توان در درجه اول تکتونیک و جنس سنگها و در درجه دوم فرسایش دانست. وسعت حوضه مورد مطالعه 89/52 کیلومتر مربع که پتانسیل برای حوضه محسوب می شود. ارتفاع متناسب حوضه بیشتر از 2000 متر است که حدود 50 درصد حوضه دارای این ارتفاع است. و باعث دریافت نزولات جوی به صورت برف است. ذوب تدریجی برف به همراه باران آب مورد نیاز را تا حدودی تامین می کند و سیلابها موجب تقویت آب رودخانه و گاها باعث پر شدن سد فریمان واقع در جنوب فریمان می شوند. مقدار بارندگی 358 میلیمتری و دمای متوسط 9/10 درجه سانتی گراد مساحت 2/32 کیلومتر مربعی اراضی مرتعی با پوشش گیاهی (50-0) درصد را ایجاد کرده است. میزان فرسایش براساس تن در هکتار در سال و در سطح زیر حوضه ها متغیر و از 7 تا 6/7 برآورد و مقدار فرسایش ویژه حوضه بطور متوسط معادل 4/9 تن در هکتار در سال محاسبه شده است.